Barca - Bayern: Không còn là Pep của ngày hôm qua

* Đây là bài viết của Martí Perarnau, tác giả của cuốn Pep Confidential (Bí mật của Pep, viết về mùa giải đầu tiên của Guardiola ở Bayern Munich). Nhà báo người Barcelona này là bạn thân của Pep.

Guardiola không thể tránh được việc phải đối mặt CLB cũ Barcelona vào một ngày nào đó, bởi Bayern Munich là một đội bóng mạnh của đấu trường Champions League. HLV trẻ người xứ Catalan dường như cảm nhận được rằng điều này sẽ sớm đến ở mùa giải hiện tại. Pep đã quyết định chuẩn bị cho bản thân trước khả năng chạm trán đội bóng cũ bằng việc trở lại sân Nou Camp hồi tháng ba, và được chứng kiến cảnh Lionel Messi hành hạ hàng phòng ngự Man City ở trận lượt về vòng 1/8.

Hôm đó, Pep đi cùng bố, ông Valenti, và người bạn thân Manel Estiarte (cựu cầu thủ bóng nước từng giành HC vàng Olympic 1996, trợ lý riêng của Pep). Họ đậu xe cách sân Nou Camp một đoạn, và đi bộ vào sân cùng một số người hâm mộ. Pep có một chỗ ngồi không phải theo diện khách mời, anh đã mua vé cả mùa giải như một CĐV bình thường.

Pep như thể đã “giết hai con chim chỉ bằng một hòn đá”. Anh vừa thăm dò được đối thủ tương lai, vừa có cơ hội thể hiện được tất cả cảm xúc trên khuôn mặt trong lần đầu trở lại chốn xưa kể từ khi chia tay với tư cách HLV. Xét về mặt tâm lý, Pep giống như một bệnh nhân đã tới bác sĩ để tiêm vắc xin phòng bệnh. Lần trở lại Nou Camp hồi tháng ba có thể chưa đủ để anh hoàn toàn “miễn dịch” trong lần cùng Bayern làm khách ở lượt đi bán kết Champions League tối thứ tư này, nhưng ít nhất nó cũng giúp anh có được sự chuẩn bị tinh thần trong ngày quay lại mái nhà xưa với tư cách thuyền trưởng của bên đối thủ.

Lý trí và tình cảm luôn song hành trong cách làm việc của Pep. Anh luôn chuẩn bị cho các trận đấu bằng cái đầu của mình, nhưng cách anh chỉ đạo đội thi đấu luôn có cả nhịp đập của trái tim. Anh lạnh lùng, phân tích tỉ mỉ và bình tĩnh khi mổ xẻ đối thủ, nhằm tìm ra những điểm yếu của họ. Nhưng anh trở thành người cháy bỏng, đầy cảm xúc, thậm chí quyết liệt tới mức giống như núi lửa, trong suốt 90 phút của trận đấu.

Anh cũng phải chịu đựng các cung bậc cảm xúc như bất kỳ ai khác: có khi chuyển từ trạng thái vui thích thành tức giận, có lúc từ căng thẳng thành cười sảng khoái. Anh là chiến lược gia lão luyện ở khía cạnh đọc diễn biến trận đấu, giỏi phân tích những gì mà anh nhận thấy một cách đầy lý trí, nhưng đồng thời cũng từng bị truất quyền thi đấu nhiều lần hơn bất kỳ cầu thủ Barca nào trong lịch sử CLB: đã tám lần phải nhận thẻ đỏ vì hành động kịch liệt phản đối những gì anh cho là bất công trong trận đấu.

Trong lần đụng độ Barca tại bán kết Champions League năm nay, Pep phải đối mặt với vấn đề thực sự rất nghiêm trọng. Bayern Munich của hiện tại giống như một bệnh viện di động. Các cầu thủ tốt nhất của Pep hết người này tới người kia thay nhau phải nghỉ dưỡng thương. Họ là nạn nhân của cách thức làm việc của Pep? Không chính xác. Chỉ có sáu ca chấn thương của Bayern là liên quan tới cơ bắp ở mùa giải này, ít hơn một nửa so với tỷ lệ trung bình của các đội bóng hàng đầu châu Âu khác (theo số liệu của UEFA). Vấn đề không nằm ở việc tập luyện, vấn nạn chấn thương xảy đến liên tiếp với Bayern chủ yếu vì không may.

Cụ thể, phần lớn các chấn thương của cầu thủ Bayern xảy ra sau các vụ va chạm với đối thủ, sau những pha phạm lỗi tệ hại, và cả vì những nỗ lực tắc bóng khiến rách dây chằng. Tình hình chấn thương ở Bayern đã tới mức kỷ lục. Trung bình mỗi phút ở mùa giải này, có tới 25% đội hình của họ không thể ra sân thi đấu, tức ít nhất sáu cầu thủ phải ngồi ngoài vì chấn thương ở mỗi ngày thi đấu. Tệ hơn, Guardiola chưa khi nào không phải đối mặt với tình trạng chấn thương trong suốt 677 ngày cầm quân tại CLB xứ Bavaria.

Guardiola đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân sự nghiêm trọng chưa từng thấy, với hàng loạt ca chấn thương của nhiều trụ cột Bayern.

Tình hình khó khăn ở CLB hàng đầu nước Đức đã thay đổi Pep khá nhiều. Anh bớt ngây thơ so với trước kia, và trở nên cẩn thận, tính toán nhiều hơn.

Tại Đức, anh cũng đã phát hiện ra nhiều sắc thái mới, và những thách thức chiến thuật khác nhau. Đa số các đối thủ tại Bundesliga khi gặp Bayern đều chơi phòng ngự phản công quyết liệt, buộc Pep phải tìm kiếm những đấu pháp mới, những biện pháp mới để ngăn chặn đối thủ. Anh đã trở thành một HLV yêu thích đấu pháp tấn công trực tiếp hơn, tập trung nhiều năng lượng hơn cho sự hiệu quả trong phòng ngự và cả tổ chức lối chơi (Barca thời anh dẫn dắt được phép chơi ngẫu hứng nhiều hơn Bayern hiện giờ). “Hùm xám” đã sớm vô địch Bundesliga mùa này sau khi chỉ để thủng lưới có 13 bàn trong 30 trận đã đấu – tỷ lệ chỉ 0,43 bàn thua mỗi trận này là con số tốt nhất trong sự nghiệp cầm quân của Pep.

Anh cũng trở nên chín chắn hơn trong tính cách. Pep đã hiểu rõ rằng anh vẫn mắc những sai lầm, nhiều khi cảm xúc vẫn còn dâng trào tới mức vượt khỏi tầm kiểm soát khi đối mặt với các trọng tài và đối thủ. Ít có kết quả trận đấu nào đã dạy anh nhiều bài học hơn là thất bại cay đắng trước Real Madrid ở mùa giải trước. Ngày đó, anh đã sai về kế hoạch đấu pháp, hoàn toàn thất bại về chiến thuật. Đội Bayern của anh đã sụp đổ trước Real ở Champions League 2013-2014 (thảm bại 0-4 trên sân nhà tại bán kết lượt về, sau khi đã thua 0-1 ở Bernabeu). Anh chịu hoàn toàn trách nhiệm, cho dù các cầu thủ cũng có phần lỗi. Làm như vậy không chỉ giúp anh nhớ kỹ một bài học, mà còn giúp anh kéo các cầu thủ lại gần bên mình hơn. Một mình anh đứng ra công khai nhận lỗi đã tạo ra lòng trung thành, sự biết ơn nơi các cầu thủ.

Chính Guardiola đã thay đổi ngôn ngữ bóng đá của Bayern. Các cầu thủ dưới thời anh đã chơi thông minh nhưng có thái độ khiêm tốn hơn. Tập thể Bayern giờ phải chấp nhận nói thứ ngôn ngữ của Guardiola. Các cầu thủ phải chấp nhận và hiểu được một loạt hệ thống chiến thuật và sự điều chỉnh đấu pháp. Các cầu thủ của Bayern hiện tại phải đạt được yêu cầu của Pep: có thể chơi ở hai hoặc ba vị trí khác nhau tùy vào yêu cầu tình huống của đội bóng.

Không dễ để người ngoài hiểu được ý đồ của Guardiola, bởi vì tư duy đấu pháp của anh được đánh giá là khác xa một HLV thông thường. Nếu bạn cố phán xét, đánh giá đấu pháp của Pep trong khuôn khổ truyền thống của mỗi trận đấu, chẳng hạn như thông qua cái gọi là sơ đồ 4-3-3 hay 4-2-3-1, phân tích đó sẽ không bao giờ đầy đủ. Trước mỗi trận đấu, sơ đồ chiến thuật luôn xuất hiện trên màn hình TV, nhưng thực tế nó không giúp nhiều để bạn có thể hiểu rõ những gì Bayern sau đó sẽ chơi trên sân. Các cầu thủ Bayern thì khác, họ đã được học cách để hiểu rõ triết lý bóng đá của Pep. “Pep giải thích điểm yếu của Roma với chúng tôi một cách đích xác. Và chúng tôi biết rõ cụ thể những gì chúng tôi phải làm để khai thác điểm yếu của đối thủ”, tiền đạo Thomas Muller từng phát biểu sau khi Bayern thắng tới 7-1 ngay trên sân Olimpico, tại vòng đấu bảng hồi cuối tháng 10/2014.

Guardiola đã áp đặt được triết lý, phong cách ngôn ngữ bóng đá của ông lên Bayern. Đó là một cơ sở để HLV này tự tin hơn khi trở lại Nou Camp đối đầu Barca hôm nay.

Hầu như tất cả cầu thủ Bayern giờ đều hiểu tiếng nói bóng đá của Pep, nhưng thực tế là những người có thể truyền đạt tốt nhất và đủ khả năng thể hiện rõ nhất ý tưởng đấu pháp của HLV này không có mặt trong trận bán kết lượt đi trên sân của Barca tối 6/5. Arjen Robben, Franck Ribéry, David Alaba, Holger Badstuber, và có thể cả Robert Lewandowski sẽ không thể thi đấu trên sân Nou Camp. Do đó, về lý thuyết, Barcelona, chứ không phải Bayern, rõ ràng là ứng viên sáng giá giành một vé tới trận chung kết hè này tại Berlin.

Guardiola của ngày trở lại ngôi nhà xưa đã khác chính anh của ngày chia tay Nou Camp hồi năm 2012, cho dù bản chất con người anh vẫn vậy. Anh đã già dặn hơn nhiều, và quan trọng là thực dụng hơn. Anh đề cao việc tổ chức phòng ngự hơn trong cách tiếp cận trận đấu. Anh điềm tĩnh hơn nhiều so với khi còn dẫn dắt Barca thời hoàng kim. Với Pep, bóng đá luôn có chỗ cho những thay đổi. Anh nhiều lần tâm sự: “Bóng đá có nhiều trận chung kết, nhưng không có điểm kết thúc”.

Nguyễn Phát