Eric Cantona và những dấu ấn một huyền thoại

Sinh ra trong một… cái hang. Eric Cantona sinh ra ở huyện Caillols, Marseille. Ngôi nhà của gia đình ông vốn là một hang động dưới chân đồi Massif de la Sainte Baume. Hồi Thế chiến thứ hai, hang động này được quân Đức Quốc Xã dùng làm trạm quan sát. Năm 1955, ông của Eric di cư từ đảo Sardinia (Italy) đến đây và chọn hang này làm nhà. Trong nhiều năm, căn nhà của gia đình Cantona được xây phía trên và bao quanh hang động. Eric lớn lên như một cậu bé ở cùng quê với thú vui tản bộ trên núi và bắn chim.

Từng muốn xa rời bóng đá. Năm 1989, Eric Cantona ném chiếc áo Marseille  xuống đất và bị Chủ tịch Bernard Tapie trừng phạt. Anh bị đem cho Montpellier mượn. Ở đó, cựu tiền đạo này đã ném đôi giày của mình vào mặt một đồng đội vì dám chỉ trích anh. Tháng 5/1990, sau khi trở lại Marseille, Eric phản ứng với quyết định của trọng tài bằng cách ném quả bóng vào người “vị vua áo đen”. Bị cấm thi đấu một tháng, Eric Cantona còn tô điểm thêm vào “bảng vàng quậy phá” bằng hành vi chỉ thẳng mặt các thành viên trong ủy ban kỷ luật và gọi họ là đồ ngu. Ngay sau đó, án phạt dành cho anh nhân lên gấp bội. Eric dành nhiều tuần sau đó dạo chơi trên các bãi biển ở Camargue và sống xa rời bóng đá. Anh dành thời gian để đọc sách, vẽ tranh, nghe nhạc của Leo Ferre và William Sheller.

Tìm kiếm bước đi mới ở Anh. Cantona đánh mất tình yêu với bóng đá. Nhưng Michel Platini, cựu danh thủ Pháp hiện giữ chức chủ tịch UEFA, đề nghị anh nên đến Anh để tìm kiếm thử thách mới. Gerard Houllier đóng vai trò môi giới, anh bắt liên lạc với người đại diện Dennis Roach để tìm kiếm một CLB ở Anh. Tháng 1/1992, Eric Cantona được Trevor Francis, người khi ấy là HLV của Sheffield Wednesday mời đến Anh.

“Tôi đã ở đó một tuần và nghĩ rằng mình ở đó để ký hợp đồng. Tôi tập luyện và đá một trận giao hữu, chúng tôi thắng 4-3 và tôi ghi ba bàn”, Cantona nhớ lại. Tuy nhiên, Francis muốn xem nhiều hơn. “Có thể họ nghi ngờ, nhưng tôi là một tuyển thủ Pháp và Sheffield Wednesday muốn tôi phải chứng tỏ. Đó không phải là một cách tốt để giải quyết vấn đề”, Cantona nói. Anh sau đó chọn đầu quân cho Leeds United.

Đến Man Utd tìm kiếm vinh quang, chứ không phải vì tiền. Trong thời gian ở Leeds, Eric Cantona và người vợ khi ấy là Isabelle cùng cậu con trai năm tuổi Raphael sống trong một căn hộ chung vách ở Roundhay Park. “Căn nhà và khu phố tôi ở không phải là một nơi sang trọng hay có nhiều quyền lợi. Rất nhiều hàng xóm của chúng tôi là người Pakistan hoặc Tây Ấn, xen lẫn với người Anh. Họ rất thẳng thắn, thân thiện và rộng lượng. Tôi thích nơi đó, bởi bây giờ, tôi đang ở trong một ngôi nhà kiểu mẫu với một mảnh vườn, thứ sẽ khiến tôi sớm chán”, Cantona nhớ lại.

Roy Keane cũng từng kể lại một câu chuyện về vụ cá cược trong phòng thay đồ giữa các cầu thủ Man Utd. Các cầu thủ góp mỗi người 800 bảng tiền công được trả để giúp CLB sản xuất video và tạp chí. Họ bỏ tất cả vào trong một chiếc mũ và lấy từng tờ séc ra cho đến khi tìm được cái tên cuối cùng là người thắng cuộc. Một lần, tên của Cantona được xướng lên sau cùng và anh thắng số tiền đó. Mặc dù nhận phần thưởng, Cantona đã cho Paul Scholes và Nicky Butt mỗi người một nửa số tiền đó vì hai cầu thủ trẻ này có gan tham gia trò chơi dù không có tiền.

Được suy tôn là “Vua Eric”. Man Utd đang là một mớ hỗn độn khi Cantona đến đây vào tháng 11/1992. Đội chủ sân Old Trafford đang xếp thứ tám trên bảng điểm và bản hợp đồng bom tấn vào mùa hè của họ là Dion Dublin bị gãy chân. Alex Ferguson muốn mua Alan Shearer nhưng bị cự tuyệt. Cựu HLV người Scotland bèn đến gặp Chủ tịch Man Utd Martin Edwards để trao đổi về một vài mục tiêu chuyển nhượng. Giám đốc quản lý của Leeds Bill Fotherby hỏi về việc ký hợp đồng với Denis Irwin nhưng Man Utd từ chối. Martin Edwards hỏi có phải Ferguson muốn mua tiền đạo Lee Chapman, nhưng cuối cùng cái tên được nêu ra là Cantona. Chỉ trong khoảng một tiếng, vụ chuyển nhượng được hoàn tất với mức phí khoảng từ 1,5 đến 1,8 triệu đôla. Cantona đến sân Old Trafford và mở ra kỷ nguyên thành công rực rỡ trong sự nghiệp với bốn chức vô địch Ngoại hạng Anh trong năm năm đầu tiên. Đáng lẽ Cantona đã có thể nắm trọn năm danh hiệu nếu như không có đêm định mệnh ở Selhurst Park, nơi ông tung cú kung-fu vào CĐV của Crystal Palace Matthew Simmons.

Hình ảnh Cantona với cổ áo luôn dựng đứng in sâu đậm trong nhiều thế hệ CĐV Man Utd.

Vô duyên với đội tuyển. Vào ngày 18/5/1997, một tuần sau khi giành danh hiệu vô địch nước Anh lần thứ năm, Cantona tuyên bố treo giày, khép lại một sự nghiệp đầy hào quang, nhưng cũng có những vết nhơ không thể rửa sạch. Những thành tích mà ông đạt được trong màu áo CLB trái hẳn với những gì ông làm ở đội tuyển quốc gia. Cantona ghi 20 cho tuyển Pháp, nhưng chưa bao giờ được tham dự World Cup. Ông cũng không được gọi vào thành phần đội tuyển ở Euro 1996. Nhưng bất chấp thực tế ấy, Vua bóng đá Pele vẫn chọn Cantona vào danh sách 100 cầu thủ vĩ đại còn sống.

Chơi bóng đá bãi biển. Chỉ vài tháng sau khi chia tay bóng đá chuyên nghiệp, Cantona được anh trai Joel giới thiệu vào đội bóng đá bãi biển. Vào năm 2005, chính Cantona huấn luyện đội tuyển Pháp giành chiến thắng tại Giải vô địch bóng đá bãi biển thế giới. Cantona xem bóng đá bãi biển là cách để các cầu thủ không có duyên với bóng đá chuyên nghiệp thỏa mãn đam mê của mình. “Họ đều là những người xuất sắc, họ tốt nghiệp các học viện và hối tiếc về một vài ngã rẽ trong cuộc đời. Dành thời gian để chơi bóng đá bãi biển là cách để họ sửa sai”, Cantona nói.

Mọt sách. Cantona là một con mọt sách đích thực. Ba cuốn yêu thích nhất của ông là “Bức chân dung của Dorian Gray” của Oscar Wilder, một tuyển tập truyện của Antonin Artaud và “Narcissus & Goldmund” của Hermann Hesse. “Đó là những cuốn sách viết về ham muốn của chúng ta và một tiếng nói nhỏ từ trong tâm nhắc chúng ta đừng làm theo. Chúng viết về hai nửa tồn tại trong bản thân mỗi người. Cả đời tôi đều như thế. Tôi thích những tiểu thuyết kinh điển hạng nặng, nhưng Dorian Gray cũng khá hài hước”, Cantona nói.

Làm diễn viên. Cantona đã muốn làm diễn viên từ khi còn chơi bóng. "Tôi thấy vui hơn nhiều trong thế giới tưởng tượng. Có lẽ có cả sự trốn tránh thực tế trong đó nữa", Cantona nói. Cựu tiền đạo của Man Utd từng đóng vai đại sứ Pháp trong bộ phim “Elizabeth” năm 1998 và nhập vai chính ông trong bộ phim của đạo diễn Ken Loach “Look for Eric” năm 2009.

“Đó là một nguyên tắc. Với tôi, bóng đá, điện ảnh, ca nhạc hay nhiếp ảnh là cách để chúng ta diễn tả bản thân. Tất nhiên, bạn cần học kỹ thuật để làm một nhiếp ảnh gia, cần học để trở thành cầu thủ, nhưng đừng nghĩ kỹ thuật là thứ quan trọng nhất. Thỉnh thoảng, cái đẹp đến từ sự không hoàn hảo. Nó giống như sắc đẹp. Một vài người quá hoàn hảo, nó khiến họ thiếu ưa nhìn”, Cantona trải lòng.

Cantona trong một vai diễn.

Nhà vận động nhân quyền.  Làm diễn viên cũng là một cách vận động. Ông chỉ trích các ngân hàng, chỉ trích FIFA, chỉ trích chính phủ về những chính sách nhân quyền. Cantona từng ra ứng cử ghế Tổng thống Pháp năm 2012 với tham vọng mang ánh sáng cho những người vô gia cư. Gần đây, ông làm việc với Tổ chức Ân xá Quốc tế. Cantona từng cho rằng Brazil nên dành tiền xây dựng cơ sở vật chất cho World Cup 2014 và tiền thất thoát từ tham nhũng để phục vụ giáo dục và y tế. Ông cũng chỉ trích FIFA về việc đồng ý để Qatar đăng cai World Cup 2022. “Trao World Cup cho Qatar chỉ cho thế giới thấy rằng FIFA chẳng quan tâm gì đến môn thể thao này”, Cantona phát biểu.

Phát ngôn bất hủ. Cantona có rất nhiều phát ngôn bất hủ nhưng được nhớ tới nhiều nhất vẫn là câu nói được nam tài tử Shia LaBeouf sau này nhắc lại. Trong cuộc họp báo ở Liên hoan phim Berlin, khi được hỏi về quyết định tham gia một bộ phim nhiều cảnh nóng, nam diễn viên 27 tuổi nói đúng câu mà Cantona từng phát biểu sau vụ đạp vào CĐV Simmons: "Những con hải âu thường bay theo sau chiếc tàu đánh cá, đó là vì chúng nghĩ lũ cá mòi sẽ được ném xuống biển".

Di Khánh