Uy tín của Sepp Blatter và FIFA xuống dốc thê thảm theo thời gian. Sự không minh bạch đến từ việc bầu chọn Quả bóng vàng, bốc thăm chia bảng World Cup cho đến tranh quyền đăng cai World Cup. Bản thân Blatter cũng bị lên án là tham quyền cố vị, 79 tuổi vẫn muốn giữ ghế nóng. Và gần nhất là cáo buộc tham nhũng 150 triệu đôla của sáu quan chức cấp cao, trong đó có phó chủ tịch Joffrey Webb. Như giọt nước tràn ly, những người có tiếng nói của bóng đá thế giới như Diego Maradona, Michel Platini, Luis Figo hay David Gill... công khai chỉ trích Blatter. Thế nhưng, chủ tịch FIFA vẫn nhận được đông đảo sự ủng hộ trong cuộc bầu cử (133 phiếu so với 73 của đối thủ cạnh tranh). Tại sao điều tưởng chừng bất hợp lý này lại xảy ra?
| Blatter có 17 năm làm chủ tịch FIFA. Ảnh: Reuters. |
FIFA có 209 thành viên, và giá trị lá phiếu của mỗi Liên đoàn bóng đá là như nhau. Đức chỉ có thể bỏ một phiếu, cũng như một thành viên bé nhỏ như Quần đảo Cook thuộc châu Đại dương. Ứng viên nào có nhiều phiếu bầu hơn sẽ thắng cử, và một người có tầm ảnh hưởng lớn như Blatter hiển nhiên có thể tranh thủ số lượng lớn phiếu bầu, đặc biệt là từ các Liên đoàn thành viên nhỏ ở châu Á, châu Phi, Bắc Trung Mỹ và châu Đại dương.
Từ khi lên làm Chủ tịch FIFA năm 1998, Blatter đã tạo ra một sự thay đổi lớn. Ông hướng sự tập trung và các Liên đoàn nhỏ bé ở châu Á, châu Phi. Ông giúp nền bóng đá của các châu lục này phát triển hơn. Amaju Binnick, chủ tịch Liên đoàn bóng đá Nigeria (NFF) tiết lộ trên BBC rằng Blatter kết nối rất tốt với châu Phi. "Blatter đồng cảm với châu Phi, rất nhiều chương trình phát triển đã giúp đỡ chúng tôi. Nếu không có Blatter, chúng tôi sẽ không có những lợi ích mà FIFA mang lại bấy lâu nay. Ông ấy mang đến sự công bằng, bình đẳng cho tất cả các quốc gia", chủ tịch NFF nói.
Vào website của FIFA, người ta dễ dàng tra cứu những dự án phát triển tổ chức này thực hiện trong nhiều năm qua. Ví dụ như Chad, một quốc gia nhỏ bé ở châu Phi, FIFA đã rót vào đây 26 dự án phát triển bóng đá kể từ năm 2011. Đó là dự án xây sân cỏ nhân tạo, trung tâm tập luyện, trụ sở làm việc của Liên đoàn bóng đá Chad hay dự án đào tạo cầu thủ trẻ, bồi dưỡng trọng tài... Chad chỉ là một trong hàng trăm nước nhận được sự đầu tư này từ FIFA. Nhờ đó, Blatter nhận được sự ủng hộ rất lớn từ các Liên đoàn thành viên ở châu Phi hay châu Á.
Những gì Blatter mang lại, về mặt tích cực, giúp các quốc gia nhỏ tăng năng lực cạnh tranh. Từ đó, tiền bản quyền truyền hình và những dịch vụ đi kèm được tăng cao. Miếng bánh thị trường ở đây to hơn nhưng kéo theo, sự ăn chia trong "miếng bánh" này cũng gia tăng.
Theo cây bút kỳ cựu của ESPN Gab Marcotti, những gì Blatter đã làm là tạo ra "Văn hóa tham nhũng và bảo trợ". FIFA rót tiền mặt cho các Liên đoàn thành viên để phát triển bóng đá nhưng không có bộ phận kiểm soát chặt chẽ. Ví dụ, FIFA có thể tài trợ 50.000 đôla để xây dựng một sân vận động. FIFA sẽ không quan tâm và kiểm soát thực tế tiền xây sân này có vượt quá con số 50.000 đôla hay không, các cơ sở hạ tầng có đảm bảo đúng tiêu chuẩn hay không. Thậm chí họ có thể không quan tâm sân đó có được xây hay không. Điều này dẫn đến việc ăn chia một cách hợp pháp, hay có thể gọi hoa mỹ là "văn hóa tham nhũng". Đây chính là lý do chính giúp Blatter "trói buộc" và kéo các Liên đoàn thành viên về phía mình. Họ vốn dĩ ở chung trên một con thuyền.
 |
| Cựu phó chủ tịch FIFA Jack Warner, một trong 14 người bị FBI điều tra tham nhũng. Ảnh: Reuters. |
Dù bị châu Âu chống đối, Blatter vẫn thắng áp đảo trong cuộc bầu cử vì sau lưng ông là hơn 100 nước châu Á, Phi và châu Đại dương, chưa kể Tây Ban Nha, Nga. Các Liên đoàn thành viên này khó lòng chống lại Blatter vì họ hiểu rằng chỉ cần quan chức người Thụy Sỹ còn tại vị, tiền vẫn sẽ chảy về các dự án phát triển bóng đá quê nhà, và có thể, là vào túi riêng.
Mọi thứ đều có giới hạn. UEFA đã đi đầu trong việc đòi cải tổ FIFA, thậm chí là tuyên bố có thể tẩy chay World Cup. Đó sẽ là đòn đánh mạnh vào "cỗ máy kiếm tiền" của Liên đoàn bóng đá thế giới. "Blatter sẽ nhận cú sốc lớn trong thời gian tới", Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Anh Greg Dyke mạnh miệng. Thế giới bóng đá đang chờ đợi những bước đi sắp tới của Michel Platini và đồng sự.
Hữu Nhơn
